เจาะลึกเครื่องยนต์และอะไหล่มอเตอร์ไซค์มีหน้าที่อะไรบ้าง

การใช้รถยนต์และรถมอเตอร์ไซค์หัวใจสำคัญของการทำงานคือเครื่องยนต์ ตัวเครื่องยนต์จะทำหน้าที่ได้ดีคือต้องมีชิ้นส่วนอะไหล่ต่าง ๆ นำมาประกอบเข้าด้วยกันเพื่อเป็นเครื่องยนต์ ถ้าหากขาดอะไหล่ชิ้นไหนไปเครื่องยนต์จะไม่สามารถทำงานได้ คงมีหลายคนสงสัยว่าองค์ประกอบหรือชิ้นส่วนอะไหล่มอเตอร์ไซค์ของเครื่องยนต์มีอะไรบ้าง และอะไหล่มอเตอร์ไซค์แต่ละชิ้นมีหน้าที่อะไรในการทำงาน วันนี้ NRM Motor จะพาทุกคนมาเจาะลึก ความสำคัญของเครื่องยนต์ อะไหล่มอเตอร์ไซค์ว่ามีความสำคัญอย่างไร และลองมาดูกันว่าจะมีวิธีการดูแลเครื่องยนต์และรถมอเตอร์ไซค์อย่างไร เพื่อให้สามารถใช้งานได้ยาวนานมากยิ่งขึ้น

ความสำคัญของเครื่องยนต์

เครื่องยนต์ หมายถึง เครื่องกลหรือเครื่องจักรที่เปลี่ยนพลังงานความร้อนเป็นพลังงานกล เครื่องยนต์เป็นส่วนหนึ่งในเครื่องต้นกำลังที่สำคัญ ที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบัน เป็นตัวกลางในการที่ส่งกำลังให้อุปกรณ์หรือชิ้นส่วนต่างสามารถทำงานได้ โดยในปัจจุบันส่วนของเครื่องยนต์จะถูกใช้ในยานพาหนะ เครื่องจักร หรือเครื่องทุ่นแรงต่าง ๆ ที่ช่วยอำนวยความสะดวกให้กับมนุษย์ จุดเริ่มต้นมาจากแนวคิดและจินตนาการ ในการวิวัฒนาการความคิดในการประดิษฐ์สิ่งที่เป็นนามธรรมให้กลายเป็นรูปธรรม

ส่วนประกอบที่สำคัญของเครื่องยนต์

1.ฝาสูบ (Cylinder Head)

เป็นอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่ใช้ปิดส่วนบนของกระบอกสูบและเป็นส่วนบนของห้องเผาไหม้ หัวลูกสูบและแหวนลูกสูบเป็นส่วนล่างของห้องเผาไหม้ ฝาสูบมักหล่อเป็นชิ้นเดียวกันด้วยเหล็กหล่อ เหล็กหล่อผสม หรืออะลูมิเนียมผสม ส่วนใหญ่จะเป็นเหล็กหล่อ ฝาสูบประกอบด้วยโพรงน้ำ ช่องไอดี และช่องไอเสีย การหล่อฝาสูบมักใช้แม่พิมพ์ทรายคล้ายกับการหล่อเสื้อสูบ จากนั้นหล่อฝาสูบเรียบร้อยหลังแล้วนำฝาสูบมาแต่ง โดยการเจาะรูและทำเกลียวสำหรับหัวเทียน จากนั้นเจาะรูน้ำหล่อเย็นและรูน้ำมันหล่อลื่นปรับผิวหน้าสัมผัสให้เรียบเจาะรูสำหรับปลอกนำวาล์ว และทำการปรับแต่งบ่าวาล์ว สำหรับเครื่องยนต์โอเวอร์เฮดแคมชาฟต์ให้ทำการคว้านรูสำหรับแบริ่งเพลาลูกเบี้ยวด้วย 

2.เสื้อสูบ (Cylinder Block)

หรือที่หลายคนเรียกว่า บล็อกเครื่องยนต์ (Engine Block) เป็นโครงสร้างหลักของเครื่องยนต์ เหมือนตัวถังที่ทำหน้าที่เป็นตัวรองรับและห่อหุ้มชิ้นส่วนที่เคลื่อนไหว โดยภายในเสื้อสูบนั้นจะประกอบไปด้วยกระบอกสูบ, ลูกสูบ, ก้านสูบ, เพลาข้อเหวี่ยง, เพลาลูกเบี้ยว, และวาล์วอยู่ภายใน จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้เสื้อสูบเป็นชิ้นส่วนที่หนักที่สุดและมีขนาดใหญ่  เสื้อสูบจะประกอบไปด้วยกระบอกสูบหลายชุด มีลูกสูบเคลื่อนที่อยู่ภายในกระบอกสูบเพื่อทำหน้าที่ในการขับเคลื่อนล้อของมอเตอร์ไซค์ โดยข้างบนของของเสื้อสูบจะถูกซีลด้วยปะเก็นฝาสูบที่อยู่ระหว่างเสื้อสูบและฝาสูบ ฝาสูบจะทำหน้าที่เป็นส่วนหนึ่งของห้องเผาไหม้จำเป็นมากที่ต้องแข็งแรง และทนต่ออุณหภูมิจากการทำงานของเครื่องยนต์ ส่วนล่างของเสื้อสูบจะเป็นเพลาข้อเหวี่ยเป็นส่วนที่รับพลังงานมาจากห้องเผาไหม้ จำเป็นต้องมีการหล่อเย็นด้วยน้ำหล่อเย็นบริเวณรอบกระบอกสูบ และจะต้องมีช่องผ่านสำหรับน้ำมันหล่อลื่นด้วย เสื้อสูบและปลอกสูบมักจะถูกหล่อขึ้นมาเป็นชิ้นเดียวกัน โดยใช้โลหะหล่อ,อลูมิเนียม หรือเหล็กหล่อ ผสมกับโลหะอื่น เช่น โครเมียม นิกเกิล ดีบุก เพื่อให้ได้เสื้อสูบที่มีน้ำหนักเบา มีความแข็งแรง ทนความร้อนได้ดี

3.อ่างน้ำมันเครื่อง (Crank Case)

เป็นอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่อยู่ตอนล่างของเครื่อง โดยปกติตอนบนของอ่างน้ำมันเครื่องจะหล่อติดกับเสื้อสูบ ส่วนตอนล่างเรียกว่าอ่างเก็บน้ำมันเครื่อง จะทำหน้าที่เก็บน้ำมันเครื่องเพื่อส่งไปยังส่วนต่างของเครื่องยนต์ที่ต้องการการหล่อลื่น

4.กระบอกสูบ (Cylinder)

เป็นชิ้นส่วนอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่มีลักษณะเป็นช่องโพรงทรงกระบอกมีขนาดพอดีรับกับตัวลูกสูบ โดยกระบอกเบรกจะมีตำแหน่งอยู่ภายในเสื้อสูบ ทำหน้าที่เป็นช่องทางเดินเลื่อนขึ้นหรือเลื่อนลงของลูกสูบ พื้นผิวด้านในของกระบอกสูบจะเรียบลื่นเป็นมัน เป็นส่วนที่ได้รับน้ำมันเชื้อเพลิงและอากาศเพื่อการจุดระเบิดและให้กำลังงานออกมา

5.ลูกสูบ (Piston)

อะไหล่ลูกสูบเป็นเหมือนหัวใจของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ เป็นชิ้นส่วนที่มีการเคลื่อนไหวขึ้นลงอยู่ในกระบอกสูบ มีหน้าที่รับแรงกดดันจากการเผาไหม้และส่งกำลังนี้ไปยังเพลาข้อเหวี่ยงโดยผ่านก้านสูบ ลูกสูบจะต้องมีความแข็งแรงมากพอที่จะรับแรงกดดันและความร้อนที่เกิดขึ้นในห้องเผาไหม้ได้ ลักษณะเป็นทรงกระบอก จะมีขนาดเล็กกว่ารูของกระบอกสูบเล็กน้อย และมีแหวนลูกสูบอยู่เพื่อทำให้เกิดรอยผนึกแน่นด้วยอากาศ เมื่อนำไปติดตั้งในกระบอกสูบ ลูกสูบจะเชื่อมต่อกับเพลาข้อเหวี่ยงด้วยก้านสูบ และทำหน้าที่ร่วมกันในการเคลื่อนที่เพื่อขับเคลื่อนล้อของรถมอเตอร์ไซค์ 

6.ก้านสูบ (Connecting Rod)

อะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่ทำหน้าที่ยึดต่อกับเพลาข้อเหวี่ยงบนปลายด้านโตและยึดต่อกับลูกสูบบนปลายด้านเล็กก้านสูบต้องมีความแข็งแรงเพียงพอต่อการถ่ายทอดกำลังจากลูกสูบไปยังเพลาข้อเหวี่ยง และควรมีนํ้าหนักเบาเพื่อช่วยลดแรงเฉื่อยและแรงหนีศูนย์กลางที่กระทำบนแบริ่ง ถือเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ถ่ายทอดกำลังที่เกิดขึ้นเนื่องจากการจุดระเบิดเผาไหม้เชื้อเพลิงภายในกระบอกสูบไปยังชิ้นส่วนต่างโดยก้านสูบจะติดกับลูกสูบ

6.เพลาข้อเหวี่ยง (Crankshaft)

เป็นชิ้นส่วนอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่เหมือนกระดูกสันหลังของเครื่องยนต์ ที่มีหน้าที่รับแรงกระทำที่ส่งมาจากก้านสูบ จะเปลี่ยนจากแรงกำลังแนวขึ้น-ลงของลูกสูบ เป็นแรงกำลังในแนวหมุนขับเคลื่อนเครื่องยนต์ ถือเป็นอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่เชื่อมโยงระบบภายในของเครื่องยนต์ทั้งตัวเข้าด้วยกัน ตัวเพลาข้อเหวี่ยงจะมีแกนข้างหนึ่งโผล่ออกไปนอกเสื้อสูบทำหน้าที่ยึดติดกับมู่เล่ย์เพลาข้อเหวี่ยง ส่วนแกนอีกข้างหนึ่งที่โผล่ออกมานอกเสื้อสูบจะช่วยยึดติดกับล้อช่วยแรง หรือก็คือส่วนที่ทำหน้าที่ถ่ายทอดกำลังจากก้านสูบ และเปลี่ยนการเคลื่อนที่ลงเป็นการหมุนเป็นวงกลม

7.ลิ้นไอดี (Intake Valve)

ทำหน้าที่เปิดให้ส่วนผสมอากาศกับน้ำมันเชื้อเพลิงไหลเข้าไปในกระบอกสูบในจังหวะดูด และจะปิดในจังหวะอัดและจังหวะระเบิด

8.ลิ้นไอเสีย (Exhaust Valve)

ลิ้นไอเสียทำหน้าที่เปิดให้แก๊สที่เกิดการเผาไหม้ไหลออกจากกระบอกสูบในจังหวะคาย และจะปิดในจังหวะอัดและจังหวะระเบิด โดยทั่วไปลิ้นไอเสียจะมีขนาดเล็กกว่าอะไหล่ลิ้นไอดี

9.สปริง (Valve Spring)

เป็นสปริงที่กดให้ลิ้นปิด-เปิด ทำให้วาล์วปิดสนิทเมื่อสปริงยืดตัว

10.หัวฉีด (Injector)

เป็นอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่ช่วยควบคุมการจ่ายน้ำมัน การดูดอากาศ การจุดระเบิดด้วยไฟฟ้า ที่ทำให้น้ำมันเชื้อเพลิงในเครื่องยนต์เบนซินและดีเซลพ่นออกมาเป็นละอองละเอียดเข้าไปยังส่วนบนของกระบอกสูบ เมื่อเครื่องยนต์หมุนได้เวลาที่ถูกต้อง หัวฉีดที่ควบคุมด้วยไฟฟ้าจะจ่ายน้ำมันไปที่ท่อร่วมไอดี อากาศที่ถูกดูดเข้ามาผ่านท่อร่วมไอดีก็จะผสมกับน้ำมันนอกห้องเผาไหม้

11.หัวเทียน (Spark Plug)

เป็นอุปกรณ์ที่ทำให้เกิดประกายไฟ เพื่อจุดไอดีของเครื่องยนต์เบนซินให้ลุกไหม้ และเกิดการระเบิดขึ้นภายในกระบอกสูบ หัวเทียนยังมีแบ่งตามประเภทการใช้งานมากมายหลายประเภท เช่น แบบแพลทินัม แบบรถแข่ง แบบมีเขี้ยวทองแดง แบบไม่มีเขี้ยว

12.ล้อช่วยแรง (Fly wheel)

เป็นอะไหล่มอเตอร์ไซค์ที่ติดอยู่ตรงปลายเพลาข้อเหวี่ยง เป็นจานกลม ขนาดใหญ่ทำหน้าที่ช่วยสะสมพลังงาน ทำให้เครื่องยนต์เดินเรียบ และยังทำหน้าที่เป็นหน้าสัมผัสคลัตช์ในรถเกียร์ธรรมดาอีกด้วย

การดูแลเครื่องยนต์และการดูแลรักษารถมอเตอร์ไซค์

1.ควรล้างรถสัปดาห์ละครั้ง

การล้างทำความสะอาดนอกจากจะช่วยให้รถดูน่าใช้แล้ว ยังช่วยชำระล้างสิ่งสกปรกที่อาจมีฤทธิ์กัดกร่อนและฝังอยู่ในร่องหลืบที่เรามองไม่เห็น 

2.การเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่องและตัวกรอง

ตัวน้ำมันเครื่องจะต้องมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำมันเครื่อง เพื่อยืดอายุการใช้งานของเครื่องยนต์ โดยน้ำมันเครื่องจะมีระยะเวลาหรือระยะทางที่ต้องเปลี่ยนแตกต่างกัน  จะแบ่งออกเป็น 3 เกรด ได้แก่

• น้ำมันเครื่องสังเคราะห์ 100% ระยะเปลี่ยนถ่ายแนะนำที่ 4,000 – 5,000 กิโลเมตร
• น้ำมันเครื่องกึ่งสังเคราะห์ ระยะเปลี่ยนถ่ายแนะนำที่ 2,000 – 3,000 กิโลเมตร
• น้ำมันเครื่องเกรดพื้นฐาน ระยะเปลี่ยนถ่ายแนะนำที่ 1,500 – 2,000 กิโลเมตร

3.การทำความสะอาดไส้กรองอากาศ

ไส้กรองอากาศ จะมีอยู่ด้วยกัน 2 แบบ คือ กระดาษกับไส้กรองฟองน้ำ ไส้กรองแบบกระดาษสามารถเคาะเพื่อเอาฝุ่นออกได้เลย แต่ถ้าเป็นไส้กรองชนิดฟองน้ำ คุณต้องล้างในตัวทำละลายหรือน้ำมันเบนซิน แล้ววางให้แห้งและนำมาชุบน้ำมันเครื่องให้ซึมทั่วไส้กรองอีกครั้ง 

4.การตรวจเช็กหัวเทียน

หากใช้รถมอเตอร์ไซค์เป็นประจำ ต้องการตรวจเช็กหัวเทียนอย่างสม่ำเสมอ เพราะเป็นอุปกรณ์ในการสร้างประกายไฟเวลาสตาร์ตเครื่องยนต์ ถ้าหัวเทียนชำรุดสมรรถนะการทำงานลดลงจนไปถึงทำให้สตาร์ตเครื่องยนต์ไม่ติดนั่นเอง 

5.เลือกใช้ยางรถมอเตอร์ไซค์ให้เหมาะสม

ยางรถมอเตอร์ไซค์ เป็นส่วนประกอบสำคัญที่มีผลต่อประสิทธิภาพการขับขี่ของรถมอเตอร์ไซค์ ควรเลือกใช้ยางรถมอเตอร์ไซค์ที่มีขนาดเหมาะสมกับตัวรถนั้น ก่อนใช้งานควรตรวจสอบความอ่อนและความแข็งของล้อยางทุกครั้งก่อนใช้งาน

6.ดูแลแบตเตอรี่

ถือเป็นส่วนที่ใครหลายคนมองข้าม เครื่องยนต์จะทำงานได้จะต้องมีการนำพาของไฟฟ้าซึ่งไฟฟ้าก็จะเกิดขึ้นด้วยตัวแบตเตอรี่ ที่ควรตรวจแบตเตอรี่เพราะแบตเตอรี่มีวันเสื่อมสภาพตามกาลเวลา เราสามารถยืดอายุการใช้งานของแบตเตอรี่ได้ โดยการหมั่นตรวจน้ำยาแบตเตอรี่ให้เต็มอยู่เสมอ

บทความที่เกี่ยวข้อง

• เปลี่ยนหัวเทียนมอเตอร์ไซค์ตอนไหนดี
• การติดตั้งปะเก็นควรเลือกกาวปะเก็นแบบไหนดี
• สัญญาณที่บ่งบอกถึงเวลาเปลี่ยนแบตเตอรี่มอเตอร์ไซค์

สรุป

คงทำให้ใครหลายคนเข้าใจถึงการทำงานของเครื่องยนต์กันมากขึ้น โดยเครื่องยนต์เป็นเหมือนหัวใจในการทำงาน อะไหล่มอเตอร์ไซค์แต่ละชิ้นมีหน้าที่และมีความสำคัญในการทำงานที่แตกต่างกัน แต่ถ้าหากมีอะไหล่มอเตอร์ไซค์ชิ้นไหนขาดหายไปอาจจะส่งผลถึงการทำงานของตัวเครื่องยนต์ได้ หรืออะไหล่มอเตอร์ไซค์ชิ้นไหนชำรุดหรือเกิดปัญหาอาจจะส่งผลต่อการทำงานของเครื่องยนต์ทั้งหมดเลยก็ได้ แต่คงมีหลายคนที่ละเลยในการดูแลเครื่องยนต์ทั้งที่เป็นสิ่งที่สำคัญมาก ควรหมั่นตรวจเช็กชิ้นส่วนอะไหล่มอเตอร์ไซค์ต่าง เพราะอะไหล่มอเตอร์ไซค์แต่ละชิ้นมีอายุการใช้งานของมัน ถ้าหากไม่ทำการเปลี่ยนตามที่ระบุจะส่งผลต่อตัวเครื่องยนต์ เช่น การเปลี่ยนยาง ถ้าหากดอกยางเลือนหายไปจะส่งผลต่อการทรงตัวและการยึดเกาะถนนทำให้เกิดอุบัติเหตุได้  หรือหัวเทียนถ้ามีคราบน้ำมันเกาะอยู่จะทำให้เกิดอาการหัวเทียนบอด จะทำให้สตาร์ทรถไม่ติดอาจจะทำให้เครื่องยนต์กระตุก เป็นต้น

ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม

โทร : 04-4511982

Line : @narinmotor

Facebook : NRM Motor